ბაღდადი-ლონდონის რეისი ანუ ულისეს "ეგზოტიკური" თავგადასავალი

    ერიკ-ემანუელ შმიტის “ულისე ბაღდადიდან” ცოტა ხნის წინ მომხდარ რეალობას ასახავს. მისი მთავარი გმირია საად საადი, რომელიც ხან_საად იმედად და ხანაც საად სევდად გარდაიქმნება. ის ერთი უბრალო ერაყელი ბიჭია, რომელიც ჯერ სადამ ჰუსეინის, შემდეგ  ამბოხებულთა და ამერიკელების გარემოცვაში ცხოვრობდა. მთელი ამ ხნის განმავლობაში კი უდანაშაულო ხალხის გარდა არვინ ზარალდებოდა. როდესაც საადს ოჯახის ნახევარი გარდაეცვალა და მამაკაცებს შორის ისღა დარჩა, მიხვდა, ერაყთან მხოლოდ ტრაგიკული წარსული აკავშირებდა, გადაწყვიტა ევროპაში ეცადა ბედი.

   ერთხელაც მან გუდა-ნაბადი აიკრა და გზას დაადგა, თუმცა, არც კი იცოდა სად მიიყვანდა ის. პირველად ქაიროში ჩავიდა, შემდეგ სიცილიაზე, იტალიაში, საფრანგეთსა და ბოლოს საოცნებო ლონდონში ჩააღწია, მაგრამ ის სულაც არ აღმოჩნდა ისეთი, როგორსაც ელოდა.

   “ადამიანები_ეს ერთგვარი პეპლებია, თავი რომ ყვავილებად წარმოიდგინეს. როგორც კი სადმე მოიკიდებენ ფეხს, ავიწყდებათ, რომ უფესვონი არიან, საკუთარი ფრთები ვარდის ფურცლები ჰგონიათ”_წერს ავტორი. მის მოსაზრებას  ვეთანხმები და ვთიქრობ, რომ  ადამიანებს ერთ ადგილზე გაჩერება არ შეუძლიათ, ისინი მუდამ ვითარდებიან, ითვისებენ ახალ ტერიტორიებს, მე ისინი მომთაბარეებად მიმაჩნია, მათ არ აქვთ საზღვრები, მათი გაჩერება _ეს იგივეა, რიმ ველოსიპედი კიდევ ერთხელ გამოიგონო ან ერთი და იგივე წიგნი რამდენჯერმე დაწერო. ამ მოთხრობის პერსონაჟებიც მომთაბარენი არიან, ყველაფერს აკეთებენ, რომ უკეთესი მომავალი ეძიონ, მაგრამ მათ არსად იღებენ, არავის სჭირდება ისეთი ქვეყნის ემიგრანტები, როგორიც ერაყია. მათი მხრიდან ყოველთვის საფრთხეს ხედავენ. მსოფლიოს განვითარებულ ნაწილს არც კი უნდა დაიჯეროს, რომ ასეთი ქვეყნები კიდევ არსებობს და მათ თვალს არიდებს. ისინი თითქოს საზღვრებს შლიან თავიანთ ქვეყნებში, მაგრამ ამ წაშლით მათ უფრო მკვეთრსა და მკაფიოს ხდიან. არ შეიძლება იქ უცხო ადამიანი შევიდეს და მათი უზრუნველი იდილია დაარღვიოს.

   მიუხედავად ყველა წინააღმდეგობისა და ტრაგედიისა, რაც მთავარ გმირს გადახდა, მას არასოდეს დაუკარგავს იმედი, ამ იმედით იღვიძებდა, ამ იმედით იკვებებოდა, სუნთქავდა, ცოცხლობდა, როდესაც მის გარდა არც არაფერი დარჩენოდა.

   საად საადის მოგზაურობა ხან ჰომეროსის პოემის გმირებს, ხანაც “ათას ერთი  ღამის” ზღაპრებს ემსგავსება. ამ ვოიაჟში ჩვენც გვითრევს, ლაბირინთის ყოველ კუთხე-კუნჭულს მოგვატარებს და მის ცენტრში გვტოვებს. ამის შემდეგ კი ჩვენ თვითონ უნდა გავიკვლიოთ გზა გასასვლელისკენ, მხოლოდ ჩვენზეა დამოკიდებული რამდენად საინტერესოდ და შთამბეჭავად დავასრულებთ დაწყებულ თავგადასავალს…

   “

ერთი ყლუპი ზაფხული (რეი ბრედბერის "ბაბუაწვერას ღვინო")

  რეი ბრედბერი "ბაბუაწვერს ღვინით" ერთგვარ რეცეპტს გვთავაზობს, რომელიც ზაფხულის უსასრულოდ გაგრძელებას ჰპირდება მკითხველს.

   მოქმედება 1928 წლის ზაფხულში, გამოგონილ ქალაქ გრინთაუნში ვითარდება, ხოლო წიგნის მთავარი გმირები ტომ და დაგლას სპოლდინგები არიან. ბიჭებისთვის, როგორც ყველა ბავშვისთვის, ზაფხული დასვენებასთან და გართობასთან ასოცირდება. მაგრამ ეს წელი მართლაც განსაკუთრებული აღმოჩნდება ამ პატარა ქალაქის მოსახლეობისთვის.

    წიგნში ამ სამი თვის განმავლობაში მომხდარი სხვადასხვა ამბავია აღწერილი. მის ფერნისა და მის რობერტას მწვანე ელექტრომანქანა, მისტერ აუფმანის ბედნიერების მანქანა, პოლკოვნიკი ფრილაი (ცოცხალი "დროის მანქანა",როგორც მას ბავშვებმა შეარქვეს) _ ეს იმ მანქანების ჩამონათვალია, რომლებიც ოდესღაც ამ პატარა ქალაქის მდუმარე ცხოვრებას მრავალფეროვნებასა და სიცოცხლის ხალისს მატებდა. თუმცა ამ წელს ყოველმა მათგანმა ტრაგიკულად დაასრულა ცხოვრება. ზაფხულის ცხელ დღეებში სერიული მკვლელიც კი გამოჩნდა ამ ერთი ციდა ქალაქში და დეტექტიური ხასიათიც შესძინა ნოველას.

      ნაწარმოებში დაგლასის ცნობიერებაში მიმდინარე ცვლილებები, ვფიქრობ, ყველაზე მნიშვნელოვანია. ხშირად ამ წიგნის გმირებისა და ავტორის ცხოვრებას ერთმანეთთან აიგევებენ ხოლმე. მართლაც, შეუძლებელია აღწერო 12 წლის ბიჭუნაში მომხდარი გარდატეხა ისეთი სიცხადით, როგორც ეს ბრედბერმა შეძლო. "მე ცოცხალი ვარ! გაიფიქრა ბიჭმა. აქამდე არ ვიცოდი ეს, ან იქნებ არ მახსოვდა!" _ ეს სიტყვები დაგლასის უხმო, შინაგანი გამოძახილია. თითქოს ამ ზაფხულს პირველად ჩაისუნთქა სიცხით გაჟღენთილი ჰაერი, პირველად შეიგრძნო სამყაროს სილამაზე და საკუთარი თავი. ალბათ ყოველ ადამიანს განუცდია მსგავსი სულიერი მეტამორფოზა. თითქოს აქამდე რაღაც გაურკვეველი ბურუსით იყავი მოცული და ახლა ამ ლეთარგიული ძილიდან უცებ გამოერკვიე. სამყარო დაინახე და შეიგრძენი. თითქოს იქამდე არც არაფერი ყოფილა. შენი არსებობაც მხოლოდ ბიოლოგიური წარმონაქმნი იყო, ქვეცნობიერი ცხოვრება კი სწორედ ამ გამოღვიძების შემდეგ იწყება.  ამ გარდატეხის შემდეგ დაგლასის ცხოვრება შეუცნობელის შეცნობის მიზნითა და მიზეზით გრძელდება. მის კვლევებსა და აღმოჩენებს კი ავტორის  არაჩვეულებრივი წერის მანერა საოცარ ხიბლს მატებს.

     ამ ყველაფრის მიუხედავად, ყველაზე გამორჩეულ პერსონაჟად დაგლასისა და ტომის ბაბუა მიმაჩნია. სწორედ ის არის იმ ყოველწლიური ჯადოსნური რიტუალის შემსრულებელი, რასაც ბაბუაწვერას ღვინის დაწურვა ჰქვია. მას რაღაც განსაკუთრებული, თბილი და ფაქიზი დამოკიდებულება აქვს ბუნებასთან და ძალიან რთულია მისი სიტყვები უყურადღებოდ დატოვო: "ბაბუაწვერა და ეშმაკის ბალახიც ძვირფასია! რატომ? იმიტომ, რომ ძირს დაგაჩოქებს, სულ ცოტა ხნით ჩამოგაშორებს ქალაქსა და ხალხს, ოფლს მოგადენს და შენი ცხვირის არსებობას შეგახსენებს. და როცა ასე მარტო რჩები საკუთარ თავთან, ცოტა ხნით კვლავაც საკუთარ თავად იქცევი."

   "ბაბუაწვერას ღვინო. ეს სიტყვები ენაზე ზაფხულის გემოს ტოვებდა, თავად ღვინო კი შეყოვნებული და მოხუფული ზაფხული გახლდათ." ბაბუაწვერა ზაფხულის, სიცხის, ახალი სპორტული ფეხსაცმლისა და უამრავი თავგადასავალის სიმბოლოდ იქცა. მისი ღვინის ყოველი ყლუპი ყველაზე სუსხიან ზამთარშიც კი ერთი წუთით მაინც აბრუნებდა იმ დროს და არ შეიძლებოდა წამით მაინც არ გეგრძნო ის სასიამოვნო სითბო, რომელსაც ზაფხულის დღეებში მზე უხვად უძღვნის

დედამიწელებს.

   მინდოდა ამ ჩემი ბლოგით მეტი ინტერესი გამეჩინა ამ ისედაც ყველასთვის საყვარელი, თუმცა ბევრისთვის ამოუცნობი და მაგიური წელიწადის დროის მიმართ. თუ ეს მე ვერ მოვახერხე, რეი ბრედბერს მაინც ენდეთ და წაიკითხეთ მისი "ბაბუაწვერას ღვინო", რომელიც არც ერთი ასაკის მკითხველს არ დატოვებს გულგრილს.

  "ყველაფერი უკუღმა დატრიალდა. სექტემბერი მოდის და ზაფხულის დასაწყისში გაღებული ფანჯრების დაკეტვა გიწევს, ბოტასებს იხდი და ივნისში გადაყრილ ტყავის მძიმე ფეხსაცმელებს იცვამ, ადამიანები სახლებში ისევე ბრუნდებიან, როგორც საათიდან გამომხტარი გუგული ბრუნდება შიგნით. სულ რაღაც წუთის წინ პარმაღები ყაყანითა და ხალისით იყო სავსე, მეორე წუთში კი კარებს აჯახუნებენ, ლაპარაკი წყდება და მხოლოდ ფოთლები ცვივიან ძირს გიჟებივით..."